Πρώτα τα καλά νέα. Έχουμε γενέθλια αυτό το μήνα. Έξι χρόνια κλείνει το eyelands και θα τα γιορτάσουμε για τέταρτη χρονιά στο polis art café, το «σπίτι» μας στην Αθήνα. Ελπίζω να είναι όπως όλες τις άλλες φορές, απλά, όμορφα, και με αρκετό συναίσθημα. Αυτά είναι τα καλά νέα. Όπως βέβαια και η συνάντηση με τους συγγραφείς από τρεις αυτή τη φορά συλλογές που η κάθε μία έχει την ξεχωριστή της αξία. Ο «μεγάλος» διαγωνισμός με τους νικητές, τα αγγελάκια, τα βραβεία, και –το αγαπημένο μου κομμάτι- η συνάντηση με όλες και με όλους αυτούς που «ευθύνονται» για το γεγονός ότι γιορτάζουμε την …μακροημέρευσή μας. Τα «παιδιά» που βαθμολόγησαν τα γραπτά, τις φίλες και τους φίλους μας που θα έρθουν από διάφορα μέρη της Ελλάδας για τις παρουσιάσεις. Ο «μικρός» λόγω της έκτασης των διηγημάτων μόνο, διαγωνισμός, που άργησε λόγω …φθινοπώρου. Ξεκίνησε πέρυσι περίπου τέτοια εποχή και έπρεπε να παρουσιαστεί αυτή ακριβώς την εποχή. Φθινόπωρο. Κι η άλλη συλλογή, πολύ ιδιαίτερη περίπτωση και αυτή, η πρώτη μας από το Εργαστήρι «γράφουμε ιστορίες». Μας πήρε παραπάνω από δύο χρόνια αλλά τα καταφέραμε. Απίθανο ταξίδι, το συλλογικό μας βιβλίο. Μπήκαμε στο καράβι πάνω από είκοσι, φτάσαμε στο τέρμα δεκατέσσερις, σε όλους ανεξαιρέτως αξίζουν συγχαρητήρια. Όλα αυτά που περάσαμε σ’ αυτό το μοναδικό πείραμα θα μπορούσαν να γεμίσουν ένα ακόμη βιβλίο. Ανυπομονώ να δω όλη την ομάδα να μαζεύεται, ξέρω ότι δεν θα μπορέσουν να έρθουν όλοι, μερικοί ζουν πολύ μακριά πλέον, αλλά δεν έπαψαν να είναι κοντά μας. Και πριν από αυτό, άλλη μια μικρή τελετή, η παρουσίαση του ωραίου βιβλίου του Αντώνη Τσιρικούδη. Θα μιλήσουν για το βιβλίο αυτό δυο από τους συνοδοιπόρους του στο ταξίδι του συλλογικού βιβλίου. Η Γεωργία Μαμά (που ήδη έχει βγάλει εδώ και ένα χρόνο το βιβλίο της στις Παράξενες Μέρες) και ο περίφημος μελισσοκόμος Νίκος Χρηστίδης που δεν δηλώνει συγγραφέας αλλά –θα πάρει τον τίτλο θέλει δεν θέλει την άνοιξη με ένα δικό του βιβλίο. Μοιάζουν με εσωτερικά αστεία όλα αυτά, αλλά νομίζω ότι πρέπει να κοινοποιούνται. Ξέρετε, άλλοι εκδοτικοί οίκοι κυκλοφορούν βιβλία των φίλων τους που τους βαφτίζουν συγγραφείς. Εμείς στις παράξενες μέρες γινόμαστε φίλοι, όχι πάντα αλλά πολύ συχνά, με τους συγγραφείς που κυκλοφορούμε τα βιβλία τους. Έχει κάποια διαφορά.
Επίσης, σκεφτόμουν πρόσφατα, και θέλω να το μοιραστώ, ότι το eyelands και οι παράξενες μέρες έχουν δώσει την ευκαιρία αυτά τα έξι χρόνια σε τριακόσιους με τετρακόσιους συγγραφείς να δούν μια ιστορία ή ένα βιβλίο τους να δημοσιεύεται είτε σε συλλογή είτε σε ανάρτηση ή σε έκδοση. Ε, δεν είναι λίγο. Ιδιαίτερα αν σκεφτείς ότι οι μισοί τουλάχιστον από αυτούς τους ανθρώπους είδαν για πρώτη φορά κάτι δικό τους να δημοσιεύεται. Βρείτε μου κάτι ανάλογο, αλλά όχι σε «εκδοτικούς» της αρπαχτής, σε κανονικούς εκδοτικούς οίκους και περιοδικά και πείτε μου που είναι η γιορτή τους να πάω κι εγώ να τους χειροκροτήσω.
Είναι ωραίο να βλέπεις να γίνονται όλα αυτά που σκέφτηκες κάποια στιγμή ως πιθανότητες, καμιά φορά εντελώς ουτοπικές, είναι ωραίο να τα βλέπεις να παίρνουν μορφή. Ε, πόσο καλύτερα νέα μπορεί να περιμένει κανείς…
–
Μακριά από το κρυσφήγετό μας ο κόσμος μοιάζει όλο και πιο πολύ με παρωδία. Άσχημη όμως. Ένας βαθύπλουτος κλόουν κατάφερε να γίνει πρόεδρος της αμερικής επειδή –λέει- ο κόσμος έχει βαρεθεί τους συστημικούς. Αυτό είναι η μαγεία του συστήματος. Να εφευρίσκει εχθρούς για να διαιωνίζεται. Κι ο παροιμιώδης μέσος ανθρωπάκος, κέρδος ποτέ μα από παθήματα χορτάτος, που συνηθίζει στην κάθε βρωμιά, αρκεί να έχει γεμάτο τον ντορβά κι επαναστάσεις στ’ όνειρά του αναζητεί, τον έχω βαρεθεί…
Να τον δοκιμάσουμε κι αυτόν, διάβασα να λένε στις συνεντεύξεις τους καλοί πατριώτες μας από την Αστόρια που ψήφισαν Τραμπ. Δοκιμάστε τον κι αυτόν λοιπόν, δοκιμάστε αυτόν τον καθρέφτη του ρατσισμού σας, της στενοκεφαλιάς σας, της κακομοιριάς σας. Δοκιμάστε τον. Και σε τέσσερα χρόνια βρείτε κάτι ακόμη πιο γελοίο για να σας καθίσει στο σβέρκο. Όχι για να κάνει πολιτική. Αυτή η «πολιτική» θα γίνει έτσι κι αλλιώς όπως κι αν τον λένε τον πρόεδρο εκεί, όπως κι αν τον λένε τον πρωθυπουργό εδώ. Αλλά για να καθρεφτίσει τις χειρότερες φοβίες κι ενοχές σας. Αυτό είναι το χειρότερο. Η περίληψη της αθλιότητας εκατομμυρίων ανθρώπων είναι όλοι αυτοί οι άρρωστοι που μας κυβερνούν. Πόσο προβλέψιμο είναι όλο αυτό το παιχνίδι. Και πόσο αδύναμος νιώθεις όταν το βλέπεις να επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά. Τώρα πια νιώθω ότι μπορώ να καταλάβω πως περίπου ήταν ο κόσμος στη διάρκεια του μεσοπόλεμου.
Παρ’ όλα αυτά, λένε τα μίντια, είναι μια αντίδραση στο σύστημα. Ο κόσμος αντιδράει, τς, τς, τς. Πρέπει να προβληματιστούμε όλοι μας. Και συνεχίζουν να παριστάνουν ότι προβληματίζονται όπως κάτι βαρύγδουποι θεωρητικοί των πάντων οι οποίοι το βλέπουν μέχρι και ελπιδοφόρο. Όταν ο κόσμος θα ψηφίσει για πρόεδρο της αμερικής έναν άνεργο ινδιάνο από τους καταυλισμούς, ναι, τότε μπορεί να το πιστέψω. Μέχρι τότε αφήστε με απέξω απ’ την κοροϊδία. Αν σε κάτι έχει προοδέψει ο κόσμος τα τελευταία χρόνια –και πρέπει να είναι το μοναδικό- είναι πως όλο και περισσότεροι άνθρωποι έχουν καταλάβει ότι οι εναλλαγές στο ερμητικά προστατευμένο κλαμπ της εξουσίας είναι πάντα απόλυτα ελεγχόμενες. Αλλιώς, κατά το κλασικό ρητό, θα ήταν παράνομες.
Και τι κάνουμε; Τι μπορούμε να κάνουμε, ακόμη κι αν το συνειδητοποιούμε;
«Τι να κάνουμε, παιδί μου;», ακούω τον πατέρα μου να λέει τότε παλιά «να πάρουμε τα όπλα και να τους φάμε όλους; Δεν μπορούμε». Το αιώνιο παράπονο όποιου συνειδητοποιεί την αδυναμία του να αλλάξει τη ζωή του.
Όχι, δεν ήταν η λύση να πάρουμε τα όπλα. Ακόμη κι αν μπορούσαμε. Παίρνουμε τα στυλό και γράφουμε, τα πινέλα και ζωγραφίζουμε, τις νότες και φτιάχνουμε τραγούδια. Κάπως έτσι το παλεύουμε. Όσοι το αντέχουν κι αυτό. Μερικοί, μπορεί οι καλύτεροι, δεν το αντέχουν. Τα παρατάνε. Οι υπόλοιποι παίζουμε με χάρτινα όπλα. Με κάστρα στην άμμο. Ξέρουμε ότι δεν αρκεί. Ξέρουμε ότι πέρα από το μικρό αδύναμο κουκούλι που φτιάχνουμε ο κόσμος είναι ένα πολύ εχθρικό μέρος. Πολύ άσχημο για να ζεις. Και έτσι θα συνεχίσει να είναι. Γι’ αυτό –δεν είναι το καλύτερο το ξέρω- θα συνεχίσει να μένει ο καθένας στον κόσμο του.
Δεν έχει νόημα να λέμε θα φτιάξουμε τους δικούς μας κόσμους και άλλα τέτοια χαρωπά. Δεν έχει νόημα να λέμε, πού θα πάει, θα αλλαξει αυτός ο κόσμος. Η ελπίδα θα έρθει και λοιπά.
Απλά, πολύ απλά, θα πορευτεί ο καθένας το δρόμο του. Κάπου αυτοί οι δρόμοι ενώνονται και είναι όμορφο να το βλέπεις να γίνεται. Μέχρι εκεί. Θα προσπαθήσουμε να ζησουμε χωρίς όλους αυτούς, θα προσπαθήσουμε να τους ξεχνάμε όσο μπορούμε, θα προσπαθήσουμε να κάνουμε πράξη το αδύνατο.
Έχει γούστο να προσπαθείς να το κάνεις πράξη όταν ξέρεις ότι είναι αδύνατο; Δεν ξέρω, δεν είμαι φιλόσοφος, διανοητής, καθοδηγητής, τίποτα τέτοιο. Είμαι ένας απλός γραφιάς. Γι’ αυτό θα σας περιμένω στο Polis στο τέλος του μήνα. Το τέλος του κόσμου αργεί ακόμη.
Γρηγόρης Παπαδογιάννης
eyelands.gr 