Συνεχίζουμε και ολοκληρώνουμε το αφιέρωμα στα βιβλία που εκδόθηκαν από το μεταφραστικό πρόγραμμα των εκδόσεων Παράξενες Μέρες με τη στήριξη της Creative Europe της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σήμερα δημοσιεύουμε ένα κείμενο από το βιβλίο του Ρούντι Ερεμπάρα (Λογοτεχνικό βραβείο Ευρωπαίκής Ένωσης) «Το έπος των άστρων της αυγής». Η μετάφραση είναι του Έλσον Ζγκούρη και το εξώφυλλο της Αντριάνας Μίνου.

Είναι ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται στην Αλβανία τα χρόνια του Εμβέρ Χότζα. Ο Ρούντι Ερεμπάρα μας μεταφέρει σε μια κρίσιμη φάση του ολοκληρωτικού καθεστώτος, στην κορύφωση του παραλογισμού και του απομονωτισμού όταν η Αλβανία τις γέφυρες με την μαοϊκή Κίνα. Με μαεστρία που φέρνει στο νου τον Φραντς Κάφκα και τον Γιάροσλαβ Χάσεκ και στοιχεία αστυνομικού θρίλερ ο συγγραφέας μας αφηγείται την ιστορία ενός αθώου ζωγράφου, του Σουλεϊμάν, που μπλέκει στα δίχτυα ενός παρανοϊκού συστήματος το οποίο αποφασίζει την εξόντωσή του και στη συνέχεια μέσα από ένα λαβύρινθο τραγελαφικών ερευνών, αναζητά τρόπους να την δικαιολογήσει.

Αυτό είναι ένα μυθιστόρημα για την ανηθικότητα της δικτατορίας και της κάστας των ανθρώπων που την επέβαλαν Μια ανείπωτη τραγωδία συνέβη σε μια μικροσκοπική χώρα, σε έναν  μικρό – πληθυσμιακά – λαό, από Αλβανούς εναντίον Αλβανών. Δεν συνέβη για λόγους θρησκευτικούς, ούτε για εθνικιστικούς, ούτε καν για σημαίνοντες πολιτικούς λόγους. Ήταν απλά ένας στρατός εναντίον πολιτών. Ένας στρατός που από την πρώτη μέρα της εγκαθίδρυσης της τυραννίας του, είδε την χώρα σαν έπαθλο, σαν λεία πολέμου. Οι πολίτες ήταν αναγκασμένοι να διαλέξουν στρατόπεδο, το γνωστό «ή με μας ή εναντίον  μας». (…)  Στην χώρα δημιουργήθηκε μια νέα πραγματικότητα, από την οποία δεν μπορούσες να δραπετεύσεις, και αν το προσπαθούσες σε περίμενε ο θάνατος. Οι άνθρωποι ήταν ουσιαστικά σκλάβοι του Εργατικού Κόμματος, σκλάβοι στην υπηρεσία του στρατού κατοχής. Η τέχνη ήταν η μόνη διαφυγή. Το όνειρο στον καμβά. Ρούντι Ερεμπάρα

//

   -Πώς είστε σύντροφε διευθυντά; ρώτησε ο ψηλότερος από τους δυο και του έδωσε το χέρι του.

   -Καλά, έχουμε δουλειά, πολλή δουλειά…

   -Έχετε κουραστεί καθόλου; τον ρώτησε ο άλλος.

   -Κούραση; έκανε τον έκπληκτο ο διευθυντής. Δεν υπάρχει κούραση, μόνο χαρά. Αυτή η δουλειά είναι χαρά, από την αρχή μέχρι το τέλος… Η δουλειά μας είναι… Πώς να το πω… Είμαστε τυχεροί… Είναι τέχνη, είναι ικανοποίηση… Υπηρετούμε την πατρίδα, το Κόμμα και, χαιρόμαστε γι’ αυτό… Όπως όλοι άλλωστε, αλλά εμάς αυτή η δουλειά μας δίνει μεγάλη χαρά, έτσι μου φαίνεται εμένα… Περισσότερο από… Δεν υπονοώ ότι η δουλειά σας δεν είναι καλή, να μαγειρεύεις και να διακοσμήσεις τα πιάτα σαν να τα έχεις κεντήσει ψιλοβελονιά…

   -Όχι, σύντροφε διευθυντά – του είπε ο ψηλός – εμείς είμαστε από το Γραφείο των Κυβερνητικών Υπηρεσιών και ήρθαμε με εντολή του συντρόφου Ραμίς. Μας ειδοποίησαν οι σύντροφοι της διαχείρισης τροφίμων ότι είχατε παραγγείλει φαγητό και ήρθαμε να ελέγξουμε αν είναι όλα εντάξει, επειδή οι οδηγίες του συντρόφου Ραμίς είναι ξεκάθαρες: Να είμαστε σε πλήρη ετοιμότητα για οτιδήποτε χρειαστεί η επιχείρηση.

   -Θες να πεις ότι μας παρακολουθείτε; γέλασε ψεύτικα ο Αντριατίκ και ταράχτηκε πάλι από τον ανεξήγητο φόβο που τον είχε πιάσει στο γραφείο.

   -Βεβαίως – απάντησε ο ασφαλίτης. Έχουμε εντολές να μη λείψει τίποτα μέχρι να ολοκληρωθεί με επιτυχία η αποστολή που έχετε αναλάβει. Χρειάζεστε κάτι άλλο;

   -Όχι, όχι – απάντησε ο διευθυντής και όσο βαθιά και αν έψαχνε, τόσο πιο καθαρά άκουγε τα γνωστά βήματα που πλησίαζαν πίσω από την πλάτη του. Ήταν ο Ενβέρ.

   -Πώς είστε σύντροφοι; Κουραστήκατε; τους είπε.

   -Όχι! του απάντησε κοφτά ο ψηλός.

   Μια απρόσμενη ζεστασιά πλημμύρισε την καρδιά του διευθυντή. Απ’ ό,τι φαίνεται, δεν έχουν αποφασίσει ακόμα από ποιούς θα απαρτίζεται η εχθρική ομάδα από τη στιγμή που αυτό το ντερέκι μιλάει έτσι σε έναν κομματικό επίτροπο, σε έναν άνθρωπο που του φέρνει φαγητό με εντολή του Γραφείου των Κυβερνητικών Υπηρεσιών, σκέφτηκε. Ωραία, το παιχνίδι είναι ακόμα ανοιχτό. Αύριο, ή θα μας παρασημοφορήσουν αν επιτύχουμε ή θα μας ανοίξουν το λάκκο αν αποτύχουμε. Τουλάχιστον, δεν είμαι εγώ πρώτος αυτή τη φορά.

   -Πώς θα… Θέλω να πω, μπορώ να πληρώσω, επειδή εγώ τα έχω παραγγείλει… Θέλω να κεράσω τους συντρόφους για την αυταπάρνηση και την ακούραστη εργασία τους… Και έχω εδώ τα χρήματα… είπε ο Αντριατίκ και έβαλε το χέρι στην τσέπη που είχε ένα μάτσο χαρτονομίσματα από τις οικονομίες τις δικές του και της γυναίκας του. Του τα είχε φέρει από το σπίτι ο οδηγός της επιχείρησης, μέσα σε φάκελο που η γυναίκα του το είχε τυλίξει με την εφημερίδα «Η Φωνή του Λαού», για να δείξει ότι αν και μεγάλος διευθυντής δεν είχε πρόβλημα να κερνάει τους απλούς εργάτες. Εκείνη είχε καταλάβει ότι ο άντρας της είχε μπλέξει, ότι κάτι δυσοίωνο τους επιφύλασσε η μοίρα.

Αυτό, να πω την αλήθεια, δεν το ξέρω, του απάντησε ο ασφαλίτης τη στιγμή που ο Ενβέρ τον πλησίαζε και τον άκουγε με προσοχή μη χάνοντας ούτε μια λέξη.

   -Να τους πάρουμε τηλέφωνο, πετάχτηκε ο Ενβέρ και μηχανικά χαιρέτησε τον αξιωματικό της ασφάλειας με σφιγμένη τη γροθιά. Ο άλλος δεν ανταπέδωσε τον χαιρετισμό, ίσως επειδή δεν τον είδε, ίσως το βρήκε άτοπο. Αλλά αυτό χαροποίησε την ψυχή του διευθυντή.

   Μάλλον δεν υπάρχει κάτι. Ο Ραμίς μας στέλνει να φάμε και να πιούμε για να τελειώσουμε τη δουλειά, να μη χάνουμε χρόνο τρέχοντας στα σπίτια μας. Έχει βάλει και τους φύλακες γύρω – γύρω, γι’ αυτό δεν έφυγε αυτός ο κόπανος… Ξέρει ο κώλος του… Ο Ραμίς μας καλοπιάνει για να ολοκληρώσουμε το έργο.

//

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Ρούντι Ερεμπάρα γεννήθηκε το 1971 και είναι ποιητής, μυθιστοριογράφος και μεταφραστής. Έχει κερδίσει πολλά βραβεία ποίησης και ανακηρύχθηκε τρεις φορές μεταφραστής της χρονιάς για τις μεταφράσεις του «Brave New World» του Άλντους Χάξλεϊ στα αλβανικά, και άλλους κλασικούς. Είναι συγγραφέας δύο βιβλίων ποίησης, «Fillon Pamja», και «Lëng argjendi» καθώς και δύο μυθιστορήματα, «Vezët e thëllëzave»  και ‘’Το έπος των άστρων της αυγής. Το βιβλίο τιμήθηκε με το Λογοτεχνικό Βραβείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2017.

Ο ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗΣ / ΕΛΣΟΝ ΖΓΚΟΥΡΗ

Ο Έλσον Ζγκούρη γεννήθηκε στο Belsh της Αλβανίας. Σε μικρή ηλικία μετανάστευσε με την οικογένειά του στην Ελλάδα όπου εγκαταστάθηκαν σ’ ένα μικρό χωριό στον κάμπο των Γιαννιτσών. Αγάπησε την ελληνική γλώσσα και άρχισε να γράφει από πολύ μικρή ηλικία. Σπούδασε Πληροφορική και Ενεργειακά στην Καβάλα, τη Γάνδη και το Βερολίνο. Δύο διηγήματά του εκδόθηκαν το 2019 από τις εκδόσεις Παράξενες Μέρες. Για τη συλλογή διηγημάτων «Ιστορίες της Άνοιξης» το διήγημα με τίτλο «Ο Μάρτης» και για τη συλλογή διηγημάτων «Γύρω στα μεσάνυχτα» το διήγημα με τίτλο «Η καρέκλα». Το κείμενό του με τίτλο «Τα κίτρινα τριαντάφυλλα» συμπεριλήφθηκε στη συλλογή «Μέρες του 2020» που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2020 από τις Παράξενες Μέρες. Μιλάει αλβανικά, ελληνικά, αγγλικά και γερμανικά και εκτός από τη γραφή ασχολείται και με μεταφράσεις λογοτεχνικών και επιστημονικών κειμένων. Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Παράξενες Μέρες το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Όλες οι γάτες είναι όμορφες» .

Ρούντι Ερεμπάρα /Το Έπος των Άστρων της Αυγής/ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Έλσον Ζγκούρη / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Αλμίρ Χότζαϊ / ΕΞΩΦΥΛΛΟ: Αντριάνα Μίνου /ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Κωστής Μαλουσάρης /ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Ρούντι Ερεμπάρα /ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Γρηγόρης Παπαδογιάννης / ΣΕΙΡΑ: Παράξενες Μέρες στην Ευρώπη – 5/ ISBN: 978-618-5278-50-2/ Σελίδες 446/ Τιμή: 14 ευρώ