Από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο το eyelands δημοσιεύει κάθε εβδομάδα ένα απόσπασμα από τα βραβευμένα βιβλία του διαγωνισμού Eyelands book awards, για να πάρουν μια γεύση οι Έλληνες αναγνώστες από τα βιβλία που διακρίθηκαν. Το απόσπασμα αυτής της εβδομάδας ανήκει στον Colin Campbell Robinson από την Σκοτία που πήρε βραβείο στην κατηγορία Poetry Unpublished Τίτλος συλλογής: Resistance. Το ποίημα που μεταφράζουμε είναι ένας φόρος τιμής στον Γιάννη Ρίτσο.
Η νύχτα έρχεται αργά
Λοιπόν φίλοι μου, αντίο, και καλή τύχη.
Κανένα από τα αστέρια της νύχτας δεν είναι ψέμα.
Γιάννης Ρίτσος
Τα δροσερά βραδάκια μαζεύονται για να σχεδιάσουν την επανάσταση κι ο Γιάννης είναι πάντα ανάμεσά τους. Τα καρεκλάκια τους αλλάζουν θέσεις. Ευτυχώς αυτός και η καρέκλα του συμφωνούν απόλυτα.
Τι είναι το προλεταριακό φεγγάρι, ρωτάω; Το φεγγάρι που φουσκώνει τον ωκεανό και πλημμυρίζει την καρδιά μας, απαντά. Παίζουμε αυτό το μονόχορδο ρυθμό αιωνίως. Γραμμή τη γραμμή, με κάθε αναπνοή.
Λέει πως έχει μάθει τον κόσμο από το σώμα του. Τον πιστεύω. Ακούστε τους πόρους σας.
Μπορεί η εξήγηση να είναι στο ανεξήγητο; Δεν μπορώ να εξηγήσω. Πάντα έτοιμος, λέει.
Αργά και σκοτάδι, όλοι έχουν φύγει από την πλατεία. μένει μόνο ο Γιάννης, που γυαλίζει που και που ένα παπούτσι με το κοτλέ του παντελόνι. Ένα πουλί προσγειώνεται σε ένα κλαδί, τραγουδάει κάτι για τα σύννεφα.
Ποιο είναι το κέντρο του πλήρους κύκλου, ρωτάω; Κενό, απαντά.
Οι συμπτωματικές έννοιες θα μπορούσαν να συγκρουστούν και να δημιουργήσουν νέα αίσθηση καθώς επιταχύνονται πέρα από το φως. Τα αστέρια είναι κλειδαρότρυπα, λέει. Το τηλεσκόπιό μου δεν μπορεί να εστιάσει.
Ένα τέτοιο ελαφρύ άγγιγμα: αυγή στον ορίζοντα. Το φυσικό θαύμα του λαμπερού δέρματος, η μαγεία της ανταπόκρισης: πρώιμες προσευχές. Ο κόσμος αντανακλάται σε έναν καθρέφτη, μάτια που αντανακλώνται σε μάτια.
Έξω από την εκκλησία οι καμπάνες ξεφλουδίζουν τον ανατέλλοντα ήλιο.
Ένα καλάθι με ντομάτες είναι ραψωδία, όπως και μάζωξη της Καλαμάτας, συνωμοσία από πιπεριές και ψυχή ψωμιού. Μην ξεχνάς το κρασί που τραγουδάει, λέει ο Γιάννης.
Το να αγαπάς το ωραίο, είναι απαραίτητο στο χωριό των ψαλμών. Τριαντάφυλλα και τοίχοι σμίγουν μεταξύ τους ανάμεσα στα τολμηρά γεράνια από ένα ασπρισμένο περβάζι.
Ο Γιάννης αποκαλύπτει τους κώδικες του βέβαιος πως μόνο οι σύντροφοί του θα διαβάσουν.
Ακολουθήστε τη λέξη, λέει, και θα σας πει τι να γράψετε μετά. Και εκεί, μπροστά σας, είναι η λευκή σελίδα.
Η συζήτηση κυλά μέχρι το σούρουπο και μετά αρχίζουμε τα σχέδια. Πόσο μακριά είμαστε από το να προχωρήσουμε; Πόσες λέξεις απέχουμε από την ειρήνη;
Είμαστε εξαντλημένοι. Είμαστε μόνοι. Ανεβαίνουμε στον ίδιο λόφο. Στην κορυφή βρίσκουμε το μέλλον, μετά κατεβαίνουμε για άλλη μια φορά, όπως στο παρελθόν.
Μπορεί να μιλήσει για αυτό που έχει κάνει. Ακόμα κι όταν καλωσορίζει το πρωινό το εννοεί.
Το νερό είναι καλό αλλά όχι για θρήνους πνιγμών. Το βάθος της φωνής μπορεί να μην υποδηλώνει το βάθος του σκοπού. Τα μάτια μπορεί να προδώσουν τόσο εύκολα όσο το άγγιγμα.
Το καθημερινό σπάσιμο στο νύχι: κάτι καινούργιο για εξερεύνηση. Τι γίνεται με τα ηλικιωμένα σκυλιά;
Αργότερα, λέει ότι δεν έχουμε αρκετά λόγια για να μιλήσουμε για τίποτα. είναι μια νύχτα που τα φανάρια φώτιζαν το λιμάνι και οι βάρκες λικνίζονταν στριμωγμένες.
Όταν τελείωσα την ανάγνωση, το βουνό στεκόταν μπροστά μου ψηλότερα από οποιοδήποτε βουνό που είχα δει ποτέ πριν. Και τότε σύννεφο έκρυψε την κορυφή.
Λίγο αργότερα και ποτέ, λέει ο Γιάννης. Ένα αδέσποτο μαύρο σκυλί κοιτάζει επίμονα την κενή θέση, βλέποντας αυτό που κανείς δεν θέλει να δει.
Βρήκα μια νυχτοπεταλούδα που πετάριζε στο αριστερό μου αυτί. Προσέχω να μην την σκοτώσω. Φτερουγίζει μόνο για να ακουμπήσει τη φλόγα του κεριού μου. Πόσες απανθρακωμένες αναμνήσεις;
Η βεράντα απελευθερώνει τη ζέστη της ημέρας. Καθόμαστε, δεν τολμάμε να κουνηθούμε μήπως εξαφανιστούμε. Ακόμα και τα αηδόνια σταματούν να τραγουδούν, αν και δεν είμαστε σίγουροι αν άρχισαν καν.
Ένας γέρος με ένα ασημένιο μπαστούνι περνάει, σκοντάφτοντας από μνήμη σε μνήμη χωρίς ιδιαίτερη σειρά. Είναι στην πύλη. Κουνάει το κεφάλι. Αντιχαιρετίζουμε όπως κάνουμε πάντα.
Τα μυστικά σήματα λάμπουν έτη φωτός μακριά, λέει ο Γιάννης, περιμένοντας τη νύχτα.
Η σειρά των μυστηρίων έχει διαταραχθεί. Δεν έχουμε απαντήσεις.
Ο ανατολικός άνεμος κυλάει στην άδεια πλατεία όπου κάποτε βρισκόταν το Αβαείο.
‘Ένα λασπωμένο μονοπάτι οδηγεί σε ένα χωριό με σιωπηλά ακορντεόν. Ήμασταν χαρούμενοι εκεί.
Ησυχία. Κοιτάξτε έξω από το παράθυρο στο ποτάμι πέρα στα δυτικά. Ένα ρολόι έχει βουλιάξει. Πολλοί ύποπτοι περιφέρονται ελεύθεροι στην άλλη όχθη.
Περίμενε με στην ταβέρνα, λέει ο Γιάννης, προσπαθώντας να βάλει τη ζωή σε μια τάξη.
Οι σύντροφοί του εξαφανίζονται μαζί με το όραμά τους, τα όνειρά τους σκεπάζονται από μια μόνιμη γκρίζα κηλίδα.
Τι ψέματα ειπώθηκαν, ρωτάει ο Γιάννης καθώς γυαλίζει το κοντάκι του τουφεκιού του.
Σιωπηλά περπατά στην αίθουσα της μνήμης του μέχρι να βρει την πόρτα σε ένα άδειο δωμάτιο.
Καθώς μπαίνει στο σκοτάδι, ακούει μια αδύναμη αναπνοή, είναι άραγε δική του ή ξένη;
Η νύχτα έρχεται αργά.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο Κόλιν Κάμπελ Ρόμπινσον γεννήθηκε στο Μάντσεστερ το 1953 και μετανάστευσε με την οικογένειά του στην Αυστραλία σε ηλικία εννέα ετών. Μετά από μια όχι ακριβώς εκθαμβωτική ακαδημαϊκή καριέρα και χρόνια εργασίας στο εργοστάσιο και άλλες δουλειές, άρχισε να ασχολείται με τον κοινοτικό ακτιβισμό συνεργαζόμενος με οργανισμούς όπως η Ένωση Ενοικιαστών. Στη δεκαετία του 1990 ίδρυσε μια εταιρεία συμβούλων κοινωνικής έρευνας και έγινε γνωστός στην Αυστραλία για τα άρθρα του σχετικά με θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης, συνεργαζόμενος με διάφορους μη κυβερνητικούς οργανισμούς για να αλλάξει την κατάσταση που αντιμετωπίζουν άτομα που αντιμετωπίζουν έλλειψη στέγης, προβλήματα ψυχικής υγείας, εθισμό και φτώχεια, συχνά όλα τα παραπάνω. Ο Κόλιν επέστρεψε στη Βρετανία το 2003 και συνέχισε να κάνει κοινωνική έρευνα, κυρίως με το The Passage, το μεγαλύτερο κέντρο ημέρας για άστεγους στο Λονδίνο. Από το 2013 έχει αφιερωθεί πλήρως στη συγγραφή και τη φωτογραφία. Η δουλειά του έχει δημοσιευτεί σε πολλά περιοδικά σε όλο τον κόσμο. Το βιβλίο του Blue Solitude κυκλοφόρησε από το Knives Forks Spoons Press το 2018 και το Footnotes from History – the Debord Variations το 2021. Αυτή την εποχή ο Κόλιν ζει στο Isle of Bute στα ανοιχτά της δυτικής ακτής της Σκωτίας.